به گزارش روز دوشنبه ایرنا از تارنمای تحلیلی «دیکریپت» و نشریه «فوربس»، هر هفته شاهد موج تازه‌ای از تعدیل‌ها تحت تاثیر هجوم هوش مصنوعی به فضای کسب و کار هستیم. شرکت مایکروسافت همزمان با سوگیری به سمت هوش مصنوعی برای تولید و توسعه کد، بیش از ۶ هزار نفر از مهندسین نرم‌افزار خود را تعدیل کرد. همان ماه، شرکت چندملیتی «آی‌بی‌ام» هزاران فقره از مشاغل واحد منابع انسانی خود را حذف کرد.
در ماه فوریه نیز شرکت «مِتا» به عنوان بخشی از اصلاح ساختاری مبتنی بر راهبرد «اولویت‌بخشی به هوش مصنوعی»، سه هزار و ۶۰۰ تن از کارکنان (حدود پنج درصد کل نیروی کار) این شرکت را تعدیل کرد. این نمونه‌ها تنها اتفاقات نادر یا استثنا نیستند بلکه نشانه‌هایی دال بر تغییری بزرگ در اقتصاد جهان به شمار می‌روند.
ثبت نام برای بهره‌مندی از مزایای بیکاری هفته گذشته به بالاترین میزان از پاییز پارسال رسید و شرکت‌های مختلف از «پروکتر اند گمبل» گرفته تا «استارباکس» از برنامه خود برای تعدیل گسترده خبر دادند. اینکه چه میزان از این تعدیل نیروی انسانی تحت تاثیر جنگ تجاری دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکاست، مشخص نیست اما ظهور سامانه‌های خودکار با پیشرانه هوش مصنوعی که وظایف و کارهای روزمره را به آسانی آب خوردن انجام می‌دهند را قطعا نمی‌توان نادیده گرفت.
به سراشیبی تُند «عصر هوش مصنوعی» خوش آمدید: «جایگزینی نیروی انسانی با هوش مصنوعی»
اگر این جابه‌جایی به نظرتان ناخوشایند می‌آید، این را هم در نظر بگیرید که ما هنوز به مرحله بعدی عصر هوش مصنوعی یعنی «هوش جامع مصنوعی» نرسیده‌ایم. در آن مقطع، هوش مصنوعی قادر به ادراک، یادگیری و استفاده از دانش در طیف وسیعی از مسئولیت‌ها خواهد بود؛ درست مثل یک «انسان». هوش جامع مصنوعی همچنین قادر به استدلال، حل مسئله و انطباق با شرایط جدید بدون برنامه‌ریزی مجدد خواهد بود.
در حالی که بسیاری از کارشناسان بر این باورند که با هوش جامع مصنوعی فاصله بسیار زیادی داریم اما شمار روزافزونی از کارشناسان می‌گویند که تحقق آن ظرف پنج سال آتی محتمل است.
داریو آمودِی، مدیرعامل استارتاپ هوش مصنوعی «آنتروپیک» هفته گذشته با تکرار هشدارهای خود درباره اینکه هوش جامع مصنوعی احتمالا ظرف دو تا سه سال آینده پدیدار خواهد شد، به تیتر نخست رسانه‌ها بدل شد. دنیل کوکوتایلو، تحلیلگر سابق شرکت «اوپن اِی‌آی» که با اشاره به سهل‌انگاری این شرکت در جدی گرفتن مخاطرات ایمنی، با اوپن‌ای‌آی قطع همکاری کرده است، ماه مه در گزارشی مدعی شد که هوش جامع مصنوعی تا اواخر سال ۲۰۲۷ ظهور خواهد کرد.
و بعد از آن؟
برخی از کارشناسان بر این باورند که ما با جهش به «ابرهوش» تنها چند سال فاصله داریم. بسیاری از آنها معتقدند که آخرین مرحله تکامل یعنی جهش به «ابرهوش»، می‌تواند به فروپاشی عمیق ساختار استخدام سنتی و جایگزینی تمام مشاغل از مدیران اجرایی رده‌بالا تا پزشکان، وکلا، دانشمندان و محققان دارایی دکتری و حتی کارآفرین‌هایی که هم‌اکنون با استفاده از هوش مصنوعی در حال ثروت‌اندوزی هستند، منجر شود!
ما به هیچ وجه آماده نیستیم!
هوش جامع مصنوعی با توانایی استدلال، وفق‌پذیری و عملکردی به مراتب بهتر از انسان در تقریبا تمام حیطه‌ها، به مسئولیت‌هایی فراتر از وظایف روزمره تعمیم خواهد یافت.
بن گویرتزل، مدیر عامل و بنیانگذار «سینگیلارتی‌نت» دراین‌باره گفت: زمانی که هوش مصنوعی فقط اندکی از انسان باهوش‌تر شود، شاهد موج گسترده بیکاری خواهیم بود. مشاغل دفتری و «یقه‌سفیدها» (کارمندان) هم در صف اول هستند اما فکر می‌کنم که خیلی زود به لوله‌کش‌ها، برق‌کارها، سرایدارها و همه و همه سرایت خواهد کرد!
به گفته وی، هوش مصنوعی سال‌هاست که در حوزه دقت تشخیص نسبت به پزشکان عملکرد بهتری داشته اما صنایعی همچون بهداشت و درمان به دلیل قدرت تشکیلاتی و همچنین الزامات مجوز، مقابل جایگزینی با هوش مصنوعی مقاومت کرده‌اند!
وی اضافه کرد: کارمندان دفتری کسی را ندارند که از آنها دفاع کند. قدیمی‌ها و آنهایی که در کرسی قدرت هستند، می‌توانند از شغل خودشان حفاظت کنند و در واقع آنها کسانی هستند که تصمیم می‌گیرند که هوش مصنوعی چطور گسترش پیدا کند. بنابراین، پر واضح است که آنها قصد ندارند که خودشان را با هوش مصنوعی جایگزین کنند.
به باور گویرتزل، هوش مصنوعی هنوز به آن شدتی که در حال کنار زدن یقه‌سفیدهاست، نتوانسته در مشاغل «یقه‌آبی‌ها» (متخصصان فنی) اختلال ایجاد کند چون سخت‌افزارها هنوز به این مرحله نرسیده‌اند. به عبارت دیگر، از آنجا که هوش مصنوعی در بخش نرم‌افزاری با سرعتی زیاد از علم رباتیک سبقت گرفته، مسلما یقه‌سفیدها قربانی‌های بزرگ تعدیل نیروی کار هستند و یقه‌آبی‌ها همچنان نسبتاً دست‌نخورده باقی مانده‌اند؛ البته فعلا!
نیمی از مشاغل غیرتخصصی از بین خواهند رفت
آمودِی در تازه‌ترین گفت‌وگوی خود هشدار داد که اختلال در مشاغل ناشی از پیشرفت هوش مصنوعی، فاصله چندانی با ما ندارد و در حال شدت و سرعت گرفتن است. به باور وی، ۵۰ درصد مشاغل غیر تخصصی ظرف یک تا پنج سال آتی محو خواهند شد. از جمله این مشاغل می‌توان به کارآموزهای حقوقی، مالی، مشاوره‌ای، بازاریابی و فناوری اشاره کرد.
از آنجا که ابزار هوش مصنوعی به طور روزافزون قادر به ارزیابی، نوشتن، برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری هستند، بسیاری از مشاغل انسانی هم‌اکنون منسوخ تلقی می‌شوند. آمودی در مصاحبه‌ای مجزا با سی‌ان‌ان با تکرار ادعای قبلی خود، هشدار داد که گذار به هوش مصنوعی به اندازه‌ای سریع خواهد بود که بشر نمی‌تواند خود را برای آن آماده کند.
یقه‌سفیدها زیر تیغ هوش مصنوعی!
اگر جزو پشت میزی‌ها هستید و یک نمایشگر جلوی‌تان قرار دارد، شما همین حالا در شعاع انفجار هوش مصنوعی هستید!
توبیاس سیتسما، اقتصاددان شرکت «رَند کورپوریشن» به «دیکریپت» گفت: بیشترین خطر متوجه مشاغلی است که نیازمند تحصیلات عالی‌تر، حقوق بیشتر و مسئولیت‌های شناختی هستند! از لحاظ تاریخی، این نوع از تاثیرپذیری از هوش مصنوعی با کاهش اشتغال نسبت داشته است.
طبق گزارش فدرال رزرو نیویورک که آوریل ۲۰۲۵ منتشر شد، فارغ‌التحصیلان مهندسی رایانه دوبرابر بیشتر از گرایش‌های رشته تاریخچه هنر در معرض بیکاری ناشی از ظهور هوش مصنوعی هستند.
در فهرست زیر به تعدادی از مشاغلی اشاره شده است که به گفته اقتصاددانان در اولویت اول خطر هوش مصنوعی قرار دارند:
مهندسین نرم‌افزار: شرکت‌های برای تولید، بازنگری و بهینه‌سازی کُدنویسی از هوش مصنوعی بهره می‌برند.
کارکنان واحد منابع انسانی: هوش مصنوعی برای غربال روزمه‌ها، ارزیابی عملکرد کارکنان و نگارش نامه قطع همکاری مورد استفاده قرار می‌گیرند.
کارآموزهای حقوق: هوش مصنوعی قادر به خلاصه‌سازی پرونده‌های حقوقی، بررسی قراردادها و تهیه پیش‌نویس یافته‌هاست.
کارکنان واحد پشتیبانی و امور مشتریان: ربات‌های پاسخگو به منظور تعامل با مشتریان و رسیدگی به درخواست مشتریان برای خدمات پس از فروش، مورد استفاده قرار می‌گیرند.
تحلیلگران مالی: الگوهای هوش مصنوعی می‌توانند حجم بالای داده‌ها را تحلیل و گزارش‌های کارآمدتر و دقیق‌تری نسبت به انسان تولید کنند.
تولیدکننده‌های محتوا: تولیدکنندگان، ویراستارها و طراحان گرافیکی همین حالا با ابزارهای هوش مصنوعی تولید محتوا دست به یقه هستند.
خواه هوش مصنوعی ما را به «آرمانشهر پسا اشتغال» هدایت کند یا در منجلاب «ویرانه‌ای نابرابری» فرو ببرد، یک موضوع روشن است: «اگر هنوز فکر می‌کنید که هوش مصنوعی اول سراغ یقه‌آبی‌ها می‌رود، کلاه‌تان پس معرکه است. هوش مصنوعی درست یقه همکارتان را می‌گیرد؛ منتظر هم نمی‌ماند!»